İslam Âleminin önemli günlerinden biri olan Kurban Bayramını önümüzdeki günlerde idrak edeceğiz. Kurban, yaklaşık 600 bin büyükbaş ve 2 milyon küçükbaş hayvanın yetiştirilmesi, taşınması, pazarlanması ve satışı ile kesimi ve tüketimini kapsayan, zamanla sınırlı çok büyük bir organizasyondur. Muğla İlimizde de her bayramda 2000 den fazla büyükbaş 30000 den fazla küçükbaş kesimi yapılmakta olup ilimiz kendi kendine yeten kurbanlık potansiyeline sahiptir.
Öncelikle Kurban ibadetinin kamuoyunda hayvan katliamı gibi gösterilmesinin önlenmesi, halkımızın, ibadetini kolay ve rahat yapabilmelerinin temini, üreticilerimizin ürettikleri hayvanlarını uygun şartlarda satışlarını yapabilmeleri, kurban bayramının kurban ruhuna uygun şekilde kutlanması, Kurban bayramında insan sağlığı, hayvan sağlığını korumak ve hayvanların hayvan refahı ve hijyenik şartlara uygun olarak kesilmesini ve çevre kirliliğinin önlenmesini sağlamak Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı olarak amacımızdır.
Kurban Bayramı dolayısıyla bayram öncesi yoğun bir hayvan hareketinin yaşanacak olması birçok yönüyle önem arz etmektedir. Yurdumuzun değişik yörelerinden başka başka bölgelere hayvan nakilleri gerçekleşecektir. Bu nedenle hayvan hareketlerinin kontrolü çok büyük önem taşımaktadır.
Kurbanlık hayvan sevki yapacak yetiştiricilerimizin, şap aşılarını yaptırmış olmaları, büyükbaş hayvanlarının mutlaka küpeli, pasaportlu olması, köyden ilçeye nakil belgesi, ilçeden il ve iller arasında Veteriner Sağlık Raporu ile nakletmeleri, nakil vasıtalarını hayvanların refahını sağlayacak şekilde düzenlemeleri ve dezenfekte ettirmeleri gerekmektedir.
Kurbanlık hayvanlar tercihen Bakanlığımızdan ruhsatlı, veteriner hekim kontrolünün yapıldığı, her gün dezenfekte edilen hayvan pazarlarından ve komisyonca belirlenen hayvan satış yerlerinden alınmalıdır.
Kurbanlık hayvanlar sığır, manda 2 yaş-24 aydan büyük, deve 5 yaşından büyük koyun keçi ise 1 yaşından büyük olmak üzere beş türdür. Kurbanlık alımlarında; Veteriner sağlık raporu olmayan, sığır ve mandalarda küpesi ve pasaportu bulunmayan, çok zayıf olan, gebe olan, yeni doğum yapmış olan, yüksek ateşi olan, çok genç ve etleri olgunlaşmamış olan, tüyleri karışık ve mat olan, bakışları ve dış görünümü cansız olan, bir veya iki gözü kör, pis kokulu ishali ve burun akıntısı olan, çevreye karşı aşırı tepkili veya çok duyarsız olan hayvanların alınmaması gerekmektedir.
Satın alınan hayvanlar kurbana kadar sakin ortamlarda, iyi barınaklarda, normal beslenme alışkanlıklarında bakılmalıdır. Kesim öncesinde 24 saat sadece su vererek dinlendirdiğimiz hayvanlarımızı nahoş görüntülere sebep olmadan, hayvanlara eziyet etmeden, asgari teknik ve hijyenik şartları taşıyan yerlerde kesmeliyiz. Bu konuda veteriner hekim kontrolünün olduğu onaylı kesimhaneler ve Kurban Komisyonunca belirlenen kesim yerleri tercih edilmelidir.
Kesimde dikkat edilmesi gereken önemli noktalar ise şöyle özetlenebilir;
Kesim yeri temiz olmalı ve bol su bulunmalıdır. Kesim yapan kişinin sağlıklı ve temiz olması gerekir. Hastalıklı doku ve organlar varsa kesim sırasında kirlenen bıçaklar dezenfekte edilmelidir Kesim mümkünse askıya alarak yapılmalıdır. Hayvan tutulup yatırılırken veya askıya alınırken işkence-eziyet edilmemelidir. İç organlar yüzme isini takiben en kısa sürede çıkarılmalıdır. Yutak boşaltılmalı, mide-bağırsak, safra ve idrar kesesi ve üreme organları çıkarılmalı, hasta ve süt bulunan memeler karkastan uzaklaştırılmalıdır. Kesim sırasında kan, bağırsak içeriği gibi maddelerle çevrenin kirlenmesi engellenmelidir. Tüketilecek sakatatlar temiz bir şekilde çıkarılmalıdır. Kurban atıkları çöp varillerine ve gelişi güzel çevreye atılmamalı, kanalizasyon kanallarına dökülmemelidir. Çevre temizliği ve halk sağlığı açısından bu tür atıklar sokak hayvanlarının erişemeyeceği şekilde derin çukurlara gömülmelidir. Kesim sonrasında doku ve organlarda lezyon, şişlik, kötü koku ve anormal bir görüntü tespit edildiğinde et tüketilmeden önce mutlak surette bir veteriner hekime gösterilmelidir. Tercihen etler en az 12 saat dinlendirilerek tüketilmelidir.
Kasaplık bir hayvanın kesimi sonucunda elde edilen değerin %70'ini et, %20'sini sakatat, %10'unu da deri oluşturmaktadır. Kurbanlık hayvan kesimlerinde kesici ve yüzücülerin bu işte usta olmaması, kullanılan alet ve ekipmanların yetersizliği, kesim yerlerinde yeterli teknik ve hijyenik şartların bulunmamasından dolayı derilerdeki fireler artmakta ve kalite düşmektedir. Kurbanlık hayvanların kesimleri sonucunda elde edilen ham deriler zamanında ve yeterli düzeyde tuzlanmadıklarından oluşan kokuşmaya bağlı olarak ham deri kayıpları artmaktadır. Bu da doğal olarak ekonomik kayba sebep olmaktadır.
Sonuç olarak tüketiciler belirtilen hususlara dikkat ettiği sürece, sağlıklı et tüketerek ekonomiye katkı sağlayarak ve çevre kirliliğine neden olmayarak bu ibadetlerini gerçekleştirmiş olacaklar.
Muğla Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü olarak Türk-İslam Âleminin Kurban Bayramını kutlar hayırlara vesile olmasını dileriz.
Nazif Ekici
İl Müdürü